اهدای عضو،اهدای زندگی

وَمَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعًا

اهدای عضو،اهدای زندگی

وَمَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعًا

اینها زندگی هدیه می‌‌دهند

جمعه, ۷ آذر ۱۳۹۳، ۰۲:۲۰ ب.ظ
صدای دستگاه اکسیژن تنها صدایی بود که در آی‌سی‌یو به گوش می‌رسید. چند متخصص در حال معاینه پسر نوجوان هستند. معاینات با دقت انجام می‌شود. آنها از طریق یکی از بیمارستان‌ها در جریان مرگ مغزی پسر نوجوان قرار گرفته بودند. برای عمل پیوند اعضا باید تیم‌های تخصصی با معاینات خود امکان این کار را تائید می‌کردند. بعد از انجام معاینات و تائید مرگ مغزی، نوبت به سخت‌ترین بخش ماجرا رسید.
اعلام مرگ مغزی به خانواده و درخواست اهدا. مرد جوان نگاهی به دکتر انداخت، صدای دکتر در گوشش طنین انداخت «متاسفانه پسرتان دچار مرگ مغزی شده است.» برای آن که روی زمین نیفتد، به دیوار تکیه داد.کلاهش را در دست گرفت و گفت: «آقای دکتر یعنی هیچ کاری نمی شود کرد؟ یعنی اگر من این کار را انجام دهم، چند نفر از مرگ نجات پیدا می کنند؟» دکتر لبخندی به او زد، می دانست که سخت ترین قسمت کار راضی کردن خانواده افرادی است که عزیزشان روی تخت بیمارستان است و آنها امیدوار به بهبود حالش هستند. مرد جوان نگاهی به دکتر انداخت و گفت: «اگر این کار را انجام بدهم، نمی گویند بچه اش را فروخت؟ شاید اگر چند روز صبر کنیم حال بچه ام خوب شود. او در حال بازی در حیاط بود که...

دکتر دستش را روی شانه مرد جوان گذاشت و گفت: «پسرت هرگز زنده نمی شود، او با کمک دستگاه زنده است و قطع این دستگاه ها یعنی پایان زندگی او. همه می دانند کاری که تو انجام داده ای برای رضای خدا و نجات جان چند نفر است و این کار بدون پرداخت پولی به شما صورت می گیرد.»

مرد با پاهایی که قدرت حرکت نداشت به طرف در خروجی به راه افتاد، باید این مساله را به همسرش می گفت. می دانست که او هم از مرگ پسرش خیلی ناراحت است، اما در دل گفت به او می گویم که می توانیم قلب، کبد و ریه پسرمان را در بدن فرد دیگری قرار دهیم و این طوری چند پسر و دختر داریم. از طرفی او روحش شاد می شود، من که بچه ام را از دست داده ام پس آنهایی که در حال دست و پنجه نرم کردن با مرگ هستند، می توانند زندگی هدیه بگیرند.

اعضایی که اهدا می شوند

اهدای عضو به معنای بخشش زندگی به چند بیماری است که در یک قدمی مرگ هستند، اما شرایط اهدای عضو به چه صورت است؟ چه اعضایی قابل اهدا هستند؟ تا چه زمانی بعد از مرگ می توان عضوی را اهدا کرد؟ برای پاسخ به این پرسش ها به گفت وگو با دکتر ابراهیم خالقی، مسئول واحد فرآوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی مشهد پرداختیم. او در این رابطه می گوید: اعضا و نسوج قابلیت پیوند و اهدا را دارند، اما اهدای اعضا با نسوج بسیار متفاوت است و شرایط اهدای آنها باهم فرق دارد. قلب، ریه، کلیه، پانکراس و کبد در جدول اعضای پیوندی قرار می گیرند. مساله خیلی مهم و حیاتی در رابطه با اعضای پیوندی زمانی است که این اعضا از بدن اهداکننده جدا شده و به بدن اهدا گیرنده پیوند داده می شود. این زمان بسیار مهم را ایسکمی تایم می گویند، زمانی که خون به عضو نمی رسد. پروسه اهدای یک عضو پروسه عجیب و علمی است که با دقتی خاص باید انجام شود، جدا کردن عضو دو مرحله دارد، جدا کردن عروق و چسبندگی عضو به بدن. در جدا کردن عروق ابتدا رگ های خون رسان با پنس ها و نخ های مخصوص بسته می شود تا خون رسانی به عضو قطع شود. درست مثل بند ناف یک جنین، قسمت بالا و پایین بند ناف بسته می شود و قسمت وسط قیچی می خورد و به این ترتیب جنین از جفت جدا می شود. بعد از جدا کردن عروق خونی، عضو را از باقی چسبندگی ها جدا می کنیم، چون عضوی مانند قلب، ریه یا هر عضو دیگر به اطراف متصل است و باید این اتصال قطع شود. بعد از خروج عضو از بدن آن را داخل محلول مخصوصی قرار می دهند. این محلول باید سرد باشد و اطراف آن یخ گذاشته می شود. چرا که سلول ها در محیط گرم زودتر می میرند. این پکیج به بیمارستان گیرنده عضو انتقال داده می شود، بعد شریان عضو را به شریان شخص گیرنده متصل می کنند. این زمان برای اعضا محدود است و اگر از زمان مشخص آن بگذرد، عضو می میرد، کلیه ها قدرت تحملشان در دوری از بدن و عدم خون رسانی از همه اعضا بیشتر است و به عکس قلب و ریه نسبت به تمامی اعضا، قدرت تحملشان کمتر است. به خاطر داشته باشید که برای اهدای اعضا باید قلب کار کند، فرد ممکن است دچار مرگ مغزی شود، اما قلبش باید کار کند و درصورت ایست قلبی امکان اهدای عضو نیست. اگر در اتاق عمل قلب دچار ایست شود و جدا کردن عضو یک ربع تا نیم ساعت طول بکشد اشکالی ندارد اما بعد از آن این اعضا برای اهدا مناسب نیستند.

اما در مورد نسوج که شامل پوست، قرنیه ها، تاندوم، دریچه های قلبی، غضروف و استخوان است، شرایط فرق می کند. خون رسانی در نسوج مورد خاصی نیست و حتی با مرگ فرد و ایست قلبی نیز حتی تا شش ساعت بعد نیز می توان پوست یا قرنیه فرد را اهدا کرد. استفاده از قرنیه، تاندوم، دریچه های قلب و غضروف شاید نیازی به توضیح نداشته باشد، اما بهتر است توضیحی در رابطه با اهدای استخوان و پوست داد. افرادی هستند که به دلایلی دچار شکستگی استخوان شده اند که با حالت معمول قابل جوش خوردن نیست. به عنوان مثال پای فردی شکسته و یک تکه از استخوانش کوتاه شده است. این قسمت از بدن، استخوان کم دارد و برای جوش خوردن و به حالت طبیعی برگشتن نیاز به استخوان دارد. استخوان های اهدایی عامل جوش خوردگی شده و بین دو استخوان شکسته قرار داده می شوند. البته در مواردی که استخوان اهدایی نباشد، مجبور می شویم از استخوان لگن خود فرد استخوان برداشته شود که این مساله هم با درد همراه است و ممکن است برای بیمار مشکلاتی را بوجود آورد.

پوست یکی دیگر از نسوجی است که بعد از مرگ قابلیت اهدا دارد. همان طور که می دانید، پوست محافظ بدن است و از ورود آلودگی ها و میکروب ها و ویروس ها به داخل بدن جلوگیری می کند. از طرفی از هدر رفتن آب بدن نیز جلوگیری کرده و گران ترین لباسی است که ما داریم. در سوختگی های وسیع و بالای 40 درصد، پوست بدن کارایی خود را از دست می دهد و نمی تواند مقابل ورود آلودگی ها مقاومت کند یا آب بدن از این طریق از دست می رود. در این شرایط قسمتی از پوست فردی که فوت شده است را روی بدن بیمار قرار داده و به روشی خاص در اتاق عمل پوست را به بدن بیمار متصل می کنیم. با این کار از بروز آلودگی ها به داخل بدن و از دست دادن آب بدن جلوگیری کرده و پوست بعد از مدتی شروع به ترمیم خود کرده و پوست جدید به وجود می آید.

اما اهدای نسوج مانند اهدای عضو در شرایط خاصی صورت می گیرد، نسوج باید ابتدا فرآوری شود. این نسوج را داخل محلول خاص قرار داده، استخوان ها را تکه تکه و بعد از ضدعفونی کردن فریز می کنند. این نسوج در بانک های اعضای پیوندی که بانک نسوج به آن گفته می شود نگهداری شده و در صورت نیاز به بیماران اهدا می شود.

۹۳/۰۹/۰۷ موافقین ۰ مخالفین ۰
سفیر زندگی